من چیکار کنم که غیبت - با توجه به این که گناه کبیره هست - در نظرم بد جلوه کنه و انجام ندم؟
برای پرهیز از غیبت, باید راهکارهای زیر به دقت عمل شود:
الف. شناخت ریشه های غیبت و مبارزه با آن ها: ابتدا باید ریشه های غیبت را بشناسید, سپس با آن ها مبارزه کنید. امام صادق (علیه السلام) ریشه غیبت را در ده چیز می دانند که ما به تعدادی از آن ها اشاره می کنیم :
شفای غضب: گاهی از کسی ناراحت هستید و برای تخلیه و تشفیه غضب خود وارد غیبت کردن می شوید.
همیاری با دیگران: یعنی عده ای مشغول غیبت باشند و ما به هر دلیلی آنان را کمک می کنیم .
تهمت: این مورد حداقل می تواند دو معنا داشته باشد: یکم این که شخصی به ما تهمت زند و ما هم غیبت او را بکنیم; مثلا بگوییم: «اگر فلانی این عیب و آن عیب را نداشت به ما تهمت نمی زد». دوم: این که ما می خواهیم به شخصی تهمت بزنیم, ولی اول با غیبت, جاده را صاف می کنیم; مثلا می گوییم: «فلانی چنین حرف زشتی را زد. اصلا او آدم بد زبان و کینه توزی است».
سوئ ظن و بدگمانی یکی از ریشه های غیبت است.
حسد یکی از ریشه های غیبت کردن انسان نسبت به محسود است.
سخریه گاهی انگیزه غیبت وجود چیزی در طرف است که زمینه مسخره کردن او می شود و انسان را به غیبت می اندازد. (میزان الحکمه, ج 7, ص 348, روایت 15229)
پس باید ابتدا غیبت را ریشه یابی کنید, سپس با شیوه های مناسب, ریشه غیبت را از بین ببرید.
ب. تفکر در آیات و روایات مذمت غیبت: باید هر روز این آیات و روایات را به قصد پندگیری مطالعه کنید. هرگز گذرا و بی تائمل نگذرید; این مطالعه کم و مستمر, به مرور زمان , مذمت غیبت را از اعتقاد به باور تبدیل می کند و وقتی باور آمد, جرائت بر غیبت یا از بین می رود و یا کم می گردد.
ج . تفکر در مرگ: بنابر روایات, اندیشیدن به مرگ, برای تهذیب و خودسازی بسیار سودمند است. انسان مرگ اندیش , نه تنها از گناه دست می کشد, بلکه از تجملات و زواید دنیا نیز متنفر می شود.
د. ترک زمینه غیبت: گاهی دوستان خاص, حرف هایی خاص, مجلسی خاص یا... زمینه غیبت کردن یا شنیدن آن را فراهم می کنند. اگر نمی توانید از غیبت نهی کنید و یا زیرکانه مسیر حرف ها را عوض کنید, باید چنین محیطهایی راترک کنید و گرنه غیبت کردن برایتان عادی می شود.
ه. مراقبه و محاسبه: پیش از سخن گفتن بر آنچه می خواهید بگویید, دقت و تائمل کنید اگر غیبت است, ترک کنید. این مراقبه را باید تا وقتی انجام دهید که غیبت ترک شود. شبانگاه به محاسبه بپردازید. اگر غیبتی از شما صادر نشده است, خدا را شاکر باشید و اگر - پناه بر خدا - غیبتی کرده اید, هم برای خود و هم برای غیبت شونده استغفار کنید و دوباره تصمیم بر ترک غیبت بگیرید. در آخر تاکید می کنیم که این راهکارها را دقیقا به کار گیرید تا به نتیجه مطلوب برسید و گرنه بدون عمل بهترین راهکارها هم عقیم می ماند.
براى ترک غیبت باید اراده‏اى جدى و قوى داشته باشید و از شنیدن یا گفتن هر غیبتى و تهمتى هر اندازه هم به نظرتان کوچک و سطحى مى‏آید اجتناب ورزید؛ زیرا در روز قیامت جوابى براى آن نخواهید داشت. در این رابطه به برنامه‏اى که پیشنهاد مى‏شود به مدت چهل روز عمل کنید و نتیجه را در صورت تمایل براى ما ارسال دارید. امید است ان‏شاءاللّه‏ بر این گناه غالب شوید:
1) هر ده روز یک بار بحث غیبت را در کتاب گناهان کبیره مطالعه کنید.
2) هر روز صبح با خدا «شرط» کنید که امروز غیبت نمى کنم. در طول روز کاملا مراقب رعایت این شرط باشید و جدا بکوشید حتى براى یک بار هم از آن تخلف نکنید؛ شب‏ها قبل از خواب، اعمال روزتان را مورد بررسى قرار دهید. اگر مرتکب غیبت شده‏اید تعداد دفعات آن را ثبت کنید و براى مبارزه با آن توبه نمایید و براى خود تنبیهى قرار دهید؛ مثلا تصمیم بگیرید با دوستى که نزد او بیشتر غیبت مى‏کنید یک روز رفت و آمد و گفت وگوى غیرضرورى نکنید، یا در جایى که بیشتر غیبت هست شرکت نکنید یا یک روز، روزه بگیرید.
در رابطه با افراد خانواده و دیگر افراد نیز در صورت امکان آنها را امر به معروف نموده و از عواقب ارتکاب غیبت بر حذر دارید و بهتر است روایاتى که از طریق معصومین(علیهم السلام) در مورد عقوبت غیبت کننده وارد شده براى آنها بخوانید مانند آن حدیثى که مى‏فرماید: شخص غیبت‏کننده اگر با توبه بمیرد (و کارهاى دیگرش هم پذیرفته شود) از جمله آخرین کسانى است که به بهشت مى‏رود و اگر بدون توبه بمیرد از جمله اولین کسى است که وارد جهنم مى‏شود.
پیروز و موفق باشید.